Hin stóra áskorun

Hin stóra áskorun

Andrés Magnússon skrifar í Kjarnann, 29. desember sl.: 

Fyr­ir­tæki í verslun og þjón­ustu standa nú frammi fyrir meiri og stærri breyt­ingum í öllu rekstr­ar­um­hverfi sínu, en nokkru sinni fyrr. Breytt neyslu­hegðun alda­mó­ta­kyn­slóð­ar­innar (e. X and Y gener­ation) og breytt krafa hennar til þjón­ustu hvers konar mun hafa og hefur raunar þegar haft í för með sér miklar breyt­ingar í verslun og þjón­ustu. Breyt­ingar þessar ger­ast svo hratt að menn mega hafa sig allan við að fylgj­ast með og óhætt er að full­yrða að breyt­ing­arnar munu ger­ast á enn meiri hraða á allra næstu árum. Það er nákvæm­lega ekk­ert sem bendir til ann­ars.

En hvaða breyt­ingar eru handan við horn­ið? Það eru fjöl­mörg stór við­fangs­efni sem fólk í þessum atvinnu­greinum stendur nú frammi fyr­ir. Meðal ann­ars má nefna:

  • Gervi­greind (e. artificical intellegence) er notuð í sífellt meira mæli til að koma til móts við þarfir við­skipta­vina. Hversu hratt og vel geta íslensk fyr­ir­tæki nýtt sér þessa tækni með hag­kvæmum hætti?
  • Neyt­endur nota í auknum mæli radd­leit og radd­stjórn­un­ar­tækni (e. voice-recognition). Nú þegar eru stjórn­völd að vinna að því að tryggja að Íslend­ingar geti notað móð­ur­málið með þess­ari nýju tækni. En hvernig geta íslensk fyr­ir­tæki nýtt sér hana sem best og tryggt að þau séu sam­keppn­is­hæf við risa á borð við Amazon og Goog­le?
  • „Blockchain“ tæknin mun halda áfram að þró­ast. Mun hún verða í auknum mæli nýtt til að rekja ferli vöru frá selj­anda til kaup­anda og hvernig munu íslensk fyr­ir­tæki geta nýtt hana til þess?
  • Verða vél­menni meg­in­hluti vinnu­aflsins í vöru­húsum á allra næstu árum?
  • Verða alþjóð­legir risar á borð við Amazon og Ali­baba alls ráð­andi í við­skiptum á næst­unni? Hlut­deild þeirra er þegar orðin ískyggi­lega mikil að margra mati.
  • Munu versl­un­ar­mið­stöðvar í þeirri mynd sem við nú þekkjum umbreyt­ast eða jafn­vel hverfa?

Allt eru þetta mál sem þegar eru ofar­lega í umræð­unni innan versl­un­ar- og þjón­ustu­geirans í nágranna­löndum okk­ar. Fyrir fyr­ir­tæki í verslun og þjón­ustu á Íslandi er lífs­spurs­mál að vel með þró­un­inni og aðlaga sig að þess­ari nýju tækni og þessum stóru breyt­ingum til að við­halda sam­keppn­is­stöðu sinni.

Allt þetta leiðir okkur svo að því stóra og aðkallandi máli; Hvernig er mennta­kerfið okkar í stakk búið að takast á við þann nýja veru­leika sem við blasir? Þær breyt­ingar sem hér hafa verið gerðar að umræðu­efni munu kalla á breytta hugsun og breytt vinnu­brögð innan mennta­kerf­is­ins svo búa megi starfs­fólk fram­tíð­ar­innar undir nýjan veru­leika. Og mennta­kerfið verður að bregð­ast strax við, ekki eftir tvö ár eða tíu, því tækni­þró­unin í atvinnu­líf­inu geys­ist áfram á ógn­ar­hraða.

Rétt við­brögð mennta­kerf­is­ins við þeim breyt­ingum sem við bla­sa, skipta sköpum um það hvernig íslenskum fyr­ir­tækjum í verslun og þjón­ustu mun reiða af í þeim breytta veru­leika sem við blas­ir. Þarna verða allir að stefna í sömu átt, stjórn­völd, sam­tök atvinnu­rek­enda og sam­tök laun­þega. Þetta er hin stóra áskorun sem við blasir í upp­hafi árs 2019.

Fasteignaskattar í hæstu hæðum

Fasteignaskattar í hæstu hæðum

Í dag, 20. desember, birtist eftirfarandi grein eftir Andrés Magnússon, framkvæmdastjóra SVÞ, í Morgunblaðinu:

Tekjur sveitarfélagana af fasteignasköttum hafa aukist gífurlega á undanförnum árum. Nú er svo komið að aldrei í sögunni hafa sveitarfélögin á Íslandi haft jafnmiklar tekjur á hvern íbúa af þessum skattstofni. Að meðaltali greiðir hver Íslendingur 70% meira í fasteignaskatt á árinu 2018 en hann gerði fyrir tuttugu árum. Fasteignaskattarnir eru ekki aðeins háir í sögulegu samhengi, heldur eru þeir einnig mun hærri en í þeim löndum sem við berum okkur oftast saman við. Fasteignaeigendur greiða þessi árin um 1,5% af vergri landsframleiðslu í fasteignaskatta, en það er næstum því tvöfalt hærra hlutfall en meðaltalið í hinum ríkjum Norðurlandanna.

Flest sveitarfélög með hámarksálagningu

Samkvæmt lögum er hámarksálagning fasteignaskatts á atvinnuhúsnæði 1,65% af fasteignamati. Langflest sveitarfélögin nýta sér þetta hámark, en eins og staðan er núna er vegin meðalskattprósenta fasteignaskatts einungis 0,02% frá mögulegri hámarksálagningu. Hún hefur farið hækkandi á síðustu árum þar sem fleiri sveitarfélög hafa fært skattprósentuna upp í leyfilegt hámark.

Reykjavík sker sig úr

Þó að flest sveitarfélög nýti sér lagaheimildina til hins ýtrasta, sker Reykjavíkurborg sig úr, þar sem rúmlega helmingur af heildarverðmæti atvinnuhúsnæðis á landinu er í höfuðborginni. Reykjavík leggur eins háa fasteignaskatta á atvinnuhúsnæði og lög leyfa. Því rennur meirihluti þeirra skatta sem innheimtir eru á landinu í formi fasteignaskatts til borgarsjóðs Reykjavíkur.

Áhrif á leiguverð atvinnuhúsnæðis

Hin gífurlega hækkun fasteignaskatta undanfarin ár, samhliða mikilli hækkun fasteignamats, hefur þegar haft veruleg áhrif á leiguverð atvinnuhúsnæðis til hækkunar. Fasteignaskattarnir hafa mjög íþyngjandi áhrif á rekstur fasteignafélaganna og hafa þar með leitt af sér verulega hækkun á leiguverði atvinnuhúsnæðis. Áhrif þessa eru augljóslega mest í Reykjavík, þar sem stærstur hluti atvinnuhúsnæðisins í landinu er.

Hin aðkallandi spurning er því þessi: Vilja borgaryfirvöld stuðla að bættu rekstrarumhverfi fyrirtækjanna í borginni, með myndarlegri lækkun fasteignaskatta? Ef þau með athöfnum sínum svara spurningunni neitandi, eru borgaryfirvöld að senda þau skilaboð að fyrirtæki skuli frekar hasla sér völl utan höfuðborgarinnar, eigi þau kost á slíku.

Staðreyndavillur Georgs Bjarnfreðarsonar

Staðreyndavillur Georgs Bjarnfreðarsonar

Í dag, 17. desember, birtist eftirfarandi grein eftir Andrés Magnússon, framkvæmdastjóra SVÞ og Margréti Sanders stjórnarformann, í Morgunblaðinu:

Traust og trúnaður er hin almenna regla í samskiptum vinnuveitenda og starfsfólks. Það er sem betur fer alger undantekning þegar samskipti þessara aðila eru á hinn veginn. Enda er það ein meginforsendan fyrir farsælum og árangursríkum atvinnurekstri að samskipti vinnuveitandans og starfsfólks hans séu byggð á trúnaði og trausti, þ.e. gagnkvæmri virðingu. Fullyrða má að atvinnurekendur upp til hópa, hvort sem þeir eru starfandi í verslun, þjónustu eða öðrum atvinnugreinum, leggi sig fram um að hafa þessi samskipti á sem bestan veg.

Þær sjónvarpsauglýsingar frá VR sem birtast þessa dagana eru að mati SVÞ fjarri öllum raunveruleika um það hvernig vinnuveitendur umgangast starfsfólk sitt. Það handrit að mannlegum harmleik sem sett er á svið á kómískan en um leið gildishlaðinn hátt er verulega vandmeðfarið og ekki til þess fallið að gera gaman að. Við þekkjum a.m.k. ekki þann vinnuveitanda sem vill misbjóða starfsfólki sínu á þann veg sem þar er lýst. Þó að mörgum þyki þessar auglýsingar með þeim hætti að þær nái að kitla hláturtaugar hjá fólki er undirtónn þeirra og þau skilaboð sem þær senda mjög alvarleg árás á atvinnurekendur almennt. Ef kaupmaðurinn á horninu, sem er aðalpersónan í auglýsingunum, er gott dæmi um „skúrkinn“ á íslenskum vinnumarkaði þá er sú lýsing okkur mjög framandi. Í það minnsta væri áhugavert að þeir aðilar sem standa að slíkri aðför standi keikir með staðreyndir að vopni í stað almennra alhæfinga um atvinnurekendur upp til hópa.

Hafa skal það sem sannara reynist en SVÞ hafa á undanförnum árum lagt sig fram við að eiga gott samstarf við VR á sem flestum sviðum. Þetta samstarf á ekki hvað síst að stuðla að bættri starfs- og endurmenntun félagsmanna VR, enda hafa báðir aðilar litið svo á að með því verði hinn almenni starfsmaður búinn undir þær miklu breytingar sem fyrirsjáanlegar eru í verslun og þjónustu á allra næstu árum. Breytt starfsumhverfi verslunar- og þjónustufyrirtækja kallar óhjákvæmilega á breyttar kröfur um hæfni starfsfólks.

Við lítum svo á að kröftum SVÞ og VR verði mun betur varið í að vinna í sameiningu við að takast á við þær miklu áskoranir sem eru framundan í stað þess að munnhöggvast um veruleika sem er flestum mjög fjarlægur. SVÞ mun a.m.k. leggja sig fram um að hafa samskiptin á þeim nótum og áfram hvetja sitt fólk til að hlúa vel að starfsfólki sínu og byggja upp gagnkvæmt traust vinnuveitanda og starfsfólks. Það er von SVÞ að VR sjái hag síns fólks að sama skapi betur borgið með því að tryggja slíkan framgang síns fólks í stað þess að mála upp þá hræðilegu mynd af framandi vinnusambandi sem auglýsingar undanfarið hafa teiknað upp.

Dómur er fallinn – en hvað svo?

Dómur er fallinn – en hvað svo?

Andrés Magnússon, framkvæmdastjóri SVÞ, skrifaði grein á Vísi þann 12. nóvember. Í greininni fjallar hann um skort á aðgerðum stjórnvalda til að bregðast við dómi Hæstaréttar þar sem staðfest var lögmæti innflutnings á fersku kjöti. Ríkið skapar sér nú skaðabótaskyldu með því að halda áfram að gera ferskt kjöt upptækt við komu til landsins. Greinina í heild sinni má lesa á vef Vísis hér.

Niðurgreidd samkeppni

Niðurgreidd samkeppni

Andrés Magnússon, framkvæmdastjóri SVÞ, skrifar eftirfarandi grein sem birtist í Morgunblaðinu 22. september:

Eins og öllum er kunnugt eykst netverslun hröðum skrefum hvar sem er í heiminum, en þessari þróun er afar vel lýst í nýútkominni skýrslu Rannsóknaseturs verslunarinnar sem ber heitið „Íslensk netverslun – áhrif stafrænnar tækni og alþjóðlegrar samkeppni“.

Þó að netverslun hafi þróast hægar hér á landi en víða í nágrannalöndum okkar, eykst hún nú með meiri hraða en nokkru sinni fyrr. Jafnframt eykst hin alþjóðlega samkeppni á þessum markaði.

 

Póstsendingar frá þróunarríkjum

Því fer fjarri að hin alþjóðlega samkeppni í netverslun fari fram við jöfn samkeppnisskilyrði.

Á grundvelli áratugagamals alþjóðasamnings (Universal Postal Union), sem á rætur sínar að rekja allt aftur á 19. öld og Ísland er aðili að, ber póstþjónustufyrirtækjum í þróuðum ríkjum að greiða 70-80% af kostnaði við póstsendingar sem þangað berast frá ríkjum sem flokkast sem þróunarríki. Þróunarríki greiða aðeins 20-30% af þessum kostnaði.

Fyrir mörg þróunarríki hefur þessi samningur reynst vel við að koma framleiðsluvörum þessara ríkja inn á alþjóðlega markaði.

 

Kína er skilgreint sem þróunarríki

Niðurgreiddur Kína póstur

Svo undarlega sem það kann að hljóma flokkast Kína sem þróunarríki eftir skilningi þessa gamla samnings. Þetta þýðir á mannamáli að stór hluti kostnaðar af þeim póstsendingum sem koma hingað til lands frá Kína er í raun niðurgreiddur af íslenskum neytendum. Íslandspósti, sem er opinbert hlutafélag og í 100% eigu íslenska ríkisins, ber skylda til að dreifa öllu því mikla magni póstsendinga sem berast hingað til lands með þessum hætti, og með þeim skilmálum sem fyrr var lýst.

Því fer fjarri að þessi staða sé bundin við Ísland. Í nágrannalöndum okkar, beggja vegna Atlantsála, sætir þetta kerfi sífellt meiri gagnrýni. Til Danmerkur, svo dæmi sé tekið, berast á hverjum degi um 40.000 póstsendingar frá Kína. Verslun á Norðurlöndum finnur mjög fyrir þeirri ósanngjörnu samkeppni sem þarna birtist og opinber póstþjónusta í þessum löndum er að sligast undan því álagi og þeim kostnaði sem þessu fylgir.

 

Samkeppnisstaðan

Innlend verslun (bæði hefðbundin og netverslun) stendur augljóslega höllum fæti gagnvart þessari ójöfnu samkeppni. Ekki nóg með að sendingarkostnaðurinn sé niðurgreiddur, heldur bendir allt til að stór hluti þess varnings sem kemur til landsins með þessum hætti komi án þess að greiddur sé af honum virðisaukaskattur. Að sama skapi er í einstökum tilvikum um að ræða sendingar á vörum sem brjóta gegn hugverka- og hönnunarvernd, þ.e. falsaðar vörur eða vörur sem ekki hafa verið framleiddar í samræmi við viðurkennda öryggisstaðla.

Þetta er staða sem ekki er hægt að una við lengur enda ljóst að samkeppni þrífst ekki við slíkar aðstæður. Aðstæður þar sem framleiðsla í Kína er niðurgreidd af íslenska ríkinu sem og öðrum ríkjum í hinum vestræna heimi. Netverslanir hér á landi og í nágrannalöndum okkar munu ekki geta keppt við stór ríki sem njóta slíkrar forgjafar og að sama skapi mun kostnaður póstrekenda vegna þessa falla á innlenda neytendur. Hér verða stjórnvöld einfaldlega að spyrna við fótum.