11/04/2025 | Bílgreinasambandið, Fréttir, Í fjölmiðlum, Verslun, Þjónusta
– Tillögur um breytingar á stuðningi við kaup á rafbílum, sem kynntar voru í frétt á Vísi í dag, gætu haft óvæntar neikvæðar afleiðingar fyrir framgang orkuskipta. Benedikt S. Benediktsson, framkvæmdastjóri SVÞ – Samtaka verslunar og þjónustu, bendir þar á mikilvægi þess að styrkjakerfið styðji við raunverulegan árangur, ekki aðeins réttlætissjónarmið.
Í fréttinni á Visir.is er fjallað um endurskoðun stjórnvalda á því hvernig styrkir til rafbílakaupa eru veittir. Ný úttekt sýnir að stuðningurinn hefur að mestu runnið til tekjuhærri hópa og þeirra sem eru yfir miðjum aldri. Nú stendur til að færa stuðninginn nær tekjulægri og yngri kaupendum.
„Tilfærsla á styrkjum til hópa í lægri tekjutíundum og yngra fólks mun því ekki skila losunarsamdrætti en gæti hins vegar dregið úr kaupum eldra fólks og fólks í efri hluta tekjutíundanna. Þar með mundi draga úr hraða orkuskipta, að minnsta kosti að sinni,“ segir Benedikt. Hann varar við því að ef styrkirnir verða eingöngu sniðnir að hópi sem sjaldnar kaupir nýja bíla, gæti það dregið úr innflutningi og þannig takmarkað framboð á notuðum rafbílum til framtíðar.
SVÞ leggja áherslu á að orkuskipti krefjist stefnumótunar sem tekur mið af markaðsvirkni, hagkvæmni og raunhæfum aðstæðum neytenda. Nauðsynlegt er að styðja við þá sem raunverulega geta hrundið breytingum af stað. Þá hvetur SVÞ stjórnvöld til samráðs við hagaðila áður en breytingar eru gerðar á styrkjakerfinu.
Markmiðin verða að vera skýr: að flýta orkuskiptum og tryggja að rafbílavæðing Íslands verði bæði hraðari og sanngjörn.
10/04/2025 | Fréttir, Í fjölmiðlum, Stjórnvöld, Verslun, Þjónusta
Samtök verslunar og þjónustu fylgjast grannt með þróun í alþjóðaviðskiptum, sérstaklega í ljósi nýrra tolla sem Bandaríkin hafa innleitt á fjölbreyttan vöruinnflutning. Í viðtali við Morgunblaðið í dag segir Benedikt S. Benediktsson, framkvæmdastjóri SVÞ, að áhrifin séu enn óljós hér á landi – en mikilvægt sé að vera viðbúinn.
„Enn sem komið er er ekki unnt að koma auga á bein áhrif tollahækkana og verðlag á neytendamarkaði á Íslandi,“ segir Benedikt.
Bandaríkin hafa beitt 10% viðbótartollum á fjölbreyttan innflutning vegna ágreinings um viðskiptahætti. Ísland hefur ekki gripið til hefndaraðgerða, en fylgst er með hvort áhrif gætu birst í verðlagi á íslenskum markaði.
„Á íslenskum neytendamarkaði eru ýmsar bandarískar vörur á boðstólum á borð við sætar kartöflur, morgunkorn, ávexti, sósur, rúsínur, brauð, gosdrykki, safa, baunir og kornmeti, grænmeti, hveiti, fæðubótarefni, hjólbarða, matarolíur og margt fleira. Við sjáum ekki að verðlagning þessara vara ætti að breytast beinlínis vegna tolla, a.m.k. enn sem komið er,“ segir Benedikt.
Hann bendir á að svigrúm til að meta langtímaáhrif tollanna sé enn af skornum skammti, en að það sé brýnt að hafa auga með þróuninni: „Ef svo óheppilega myndi fara að Ísland yrði fyrir barðinu á breiðvirkum hefndartollum annara ríkja, sem myndu þá væntanlega helgast af einhvers konar einangrunarstefnu, gætu áhrifin orðið allt önnur, beinni og miklu meiri. Á þessum tímapunkti virðist það þó heldur ólíkleg sviðsmynd,“ segir Benedikt.
SVÞ tekur undir mikilvægi þess að greina möguleg áhrif tolla á aðfangakeðjur íslenskra fyrirtækja, sérstaklega þar sem vörur framleiddar eða seldar undir bandarískum vörumerkjum kunna að verða fyrir verðbreytingum.
07/02/2025 | Fréttir, Í fjölmiðlum, Verslun, Þjónusta
Benedikt S. Benediktsson, framkvæmdastjóri SVÞ – Samtaka verslunar og þjónustu, var gestur í Reykjavík Síðdegis á Bylgjunni í dag. Þar ræddi hann þróun og stöðu notkunar reiðufjár í verslun og þjónustu.
Í viðtalinu lagði Benedikt meðal annars áherslu á mikilvægi fjölbreyttra og öruggra greiðslulausna sem auka þægindi fyrir neytendur. Hann benti á að innlendar greiðsluþjónustur geti dregið úr kostnaði bæði fyrir kaupendur og seljendur, þar sem þær byggja á staðbundnum kerfum sem vinna án milliliða utan landsteina. Slíkar lausnir auka valkosti í greiðslumátum og stuðla að tækniframförum innan verslunar- og þjónustugeirans.
Hlustaðu á viðtalið í heild sinni hér að neðan:
Sjá einnig viðtalið inná VISIR.is
14/01/2025 | Fréttir, Í fjölmiðlum, Verslun
Í nýlegum þætti Kastljóss var fjallað um áhrif erlendra netverslana á borð við Temu og Shein þar sem Benedikt S. Benediktsson, framkvæmdastjóri SVÞ talaði um um neytendahegðun, umhverfisáhrif og þá ábyrgð sem fylgir því að velja hvar og hvernig við verslum.
Af hverju ættu neytendur að hugsa sig tvisvar?
- Ódýrt á kostnað gæða: Netverslanir á borð við Temu og Shein bjóða vörur á mjög lágu verði, en oft á kostnað gæðastjórnunar og öryggisstaðla sem Evrópusambandið gerir kröfu um.
- Hætta á skaðlegum efnum: Rannsóknir hafa sýnt að margar vörur frá þessum síðum innihalda efni sem eru bæði hormónatruflandi og krabbameinsvaldandi, og geta haft skaðleg áhrif á börn og fullorðna.
- Skammlíf vara veldur sorpvanda: Lítil ending vara leiðir til aukins rusls, sem eykur álag á endurvinnslustöðvar og umhverfið. Eða eins og fulltrúi Rauða krossins benti skýrt á í Kastljós þættinum þegar hún sagði „Þegar þú kaupir rusl, endar það sem rusl.“
Samfélagsleg ábyrgð neytenda
Í þættinum var lögð áhersla á mikilvægi ábyrgðrar neyslu. Fjallað var um hvernig ódýrar vörur frá erlendum netverslunum, á borð við Temu og Shein, hafa oft falinn kostnað. Starfsfólk í framleiðslunni býr við ómannúðlegar aðstæður og umhverfið ber þungann af mengun og sóun.
Neytendur eru hvattir til að hugsa „Hver borgar raunverulega verðið?“ Meðvitund um uppruna og áhrif vara er lykillinn að því að gera upplýstari val sem styðja við samfélagslega og umhverfislega ábyrgð.
Þegar við verslum við erlenda netverslun, renna skattar og gjöld til að styrkja innviði þess lands – heilbrigðisþjónustu, samgöngur og menntakerfi viðkomandi ríkis. Hins vegar, þegar við styðjum íslenskar verslanir, hjálpum við til við að byggja upp okkar eigin innviði hér á landi, þar á meðal íslenska heilbrigðiskerfið, vegakerfið og skólana okkar. Neytendur hafa því raunverulegt vald með veskinu sínu til að ákveða hvaða kerfi og samfélag þeir vilja styðja við með sínum kaupum.
Þáttinn má sjá í heild sinni á RÚV vefnum.
Að velja upplýst og ábyrgt er fyrsta skrefið til að draga úr neikvæðum áhrifum.
06/01/2025 | Bílgreinasambandið, Fréttir, Í fjölmiðlum
Samkvæmt frétt frá RÚV 3.janúar sl., hafa Norðmenn náð glæsilegum árangri í aukningu hlutfalls rafbíla í bílaflota sínum. Í Noregi eru rafbílar nú tæplega 90% nýskráninga, en á sama tíma hefur hlutfallið hér á landi minnkað úr um 75% árið 2022 niður í 47% árið 2023.
Í viðtali við RÚV segir Benedikt S. Benediktsson, framkvæmdastjóri Bílgreinasambandsins og SVÞ, að skýringar á þessari þróun megi m.a. rekja til breyttra skattareglna og ónógra innviða fyrir rafbílaeigendur á Íslandi.
„Það skiptir máli að stjórnvöld veiti stöðugan stuðning við orkuskipti, bæði með fjárhagslegum hvötum og markvissri uppbyggingu innviða,“ segir Benedikt.
Norðmenn sýni fyrirsjáanleika sem skorti hér
„Munurinn liggur kannski í grundvallaratriðum í því að Norðmenn tilkynntu það fyrir einhverjum áratug að þeir ætluðu að halda úti ívilnunarkerfi sem að myndi lifa væntanlega, ef ég man rétt, út árið 2025. Þeir hafa frá þeim tíma ekki gert grundvallarbreytingar á því kerfi og það er þá fólgið í vaskniðurfellingu, það er eftirgjöf á því sem mætti kalla ígildi vörugjalds hér og það í raun og veru hefur skilað rafbílakaupendum þar verulega hagstæðu verði.“
Kerfið í Noregi, segir Benedikt, er svipað og það var hér árið 2022 þegar ívilnanir voru hvað mestar. Eina ívilnunin hér núna er 900 þúsund króna styrkur úr Orkusjóði, á síðasta ári fyrir kaup á bíl upp að verðmæti tíu milljónir króna, en um áramótin hækkaði sú upphæð í tólf milljónir. Þá hafi hér bæst við kílómetragjald á rafbíla, sem ekki sé í Noregi og tiltölulega hátt bifreiðagjald. Breytingar sem hafi verið gerðar hafi verið óskynsamlegar, en fyrst og fremst skorti fyrirsjáanleika.
Fyrir áhugasama má sjá upphaflega frétt RÚV hér: Norðmenn auka hlutfall rafbíla.
23/12/2024 | Fréttir, Greinar, Í fjölmiðlum
Viðskiptablaðið birti 21.desember sl. grein eftir Kristinn Má Reynisson, lögfræðing SVÞ – Samtaka verslunar og þjónustu:
Þegar stjórnvöld vita betur
Þegar stjórnvöld eru innt eftir því hvers vegna matvælaverð er hærra á Íslandi en á víðast hvar á meginlandi Evrópu, ætti svarið að vera einfalt. Ísland er fámenn eyja á norðurhjara veraldar. Punktur! Ekkert annað ætti að geta útskýrt stöðuna. Við nánari skoðun kemur því miður í ljós að aðkoma stjórnvalda er meðal ástæðna fyrir þessum verðmun.
Virk samkeppni virkar
Eitt öflugasta verkfærið sem stjórnvöld hafa til að bæta hag neytenda er að tryggja virka samkeppni. Í virku samkeppnisumhverfi hagnast neytendur, því þeir geta valið hagstæðustu tilboðin, út frá verði og gæðum.
Framleiðendur keppast þá við að framleiða vöru eða þjónustu sem hefur ákjósanlegustu samsetningu verðs og gæða í augum neytenda. Sé samkeppni ekki til staðar, er hætt er við því að verð og gæði endi hins vegar í því sem hentar framleiðandanum best. Þetta er í hugum flestra nokkuð auðskilið. Og þess vegna er samkeppnislöggjöfinni ætlað að standa vörð um samkeppni, ekki einstaka samkeppnisaðila.
„Við nánari skoðun kemur því miður í ljós að aðkoma stjórnvalda er meðal ástæðna fyrir þessum verðmun.“ ~ Kristinn Már Reynisson
Hver kýs hærra matvælaverð?
Með því að leggja tolla á innflutta matvöru hamla stjórnvöld virkri samkeppni á grundvelli verðs og gæða. Sú afleiðing, að verð til neytenda hækki, er ekki hliðarvirkni af tollafyrirkomulagi, heldur bókstaflega tilgangur tolla.
„Með tollum á innflutta matvöru halda stjórnvöld því matvælaverði á Íslandi viljandi hærra en þörf krefur.“
Ólíklegt hlýtur að teljast að kjósendur í nýafstöðnum Alþingiskosningum hafi greitt hærra matvælaverði sitt atkvæði og því verður að spyrja hvers vegna stjórnvöld ættu að kjósa hærra matvælaverð til hins almenna borgara.
Alþjóðleg viðskipti eru forsenda lífsgæða á Íslandi
Þrátt fyrir að tollar hækki verð til neytenda á Íslandi eiga tollar sína fylgismenn. Sú afstaða er m.a. varin með þeim rökum að án verndartolla leggist íslensk framleiðsla af. Þetta útskýrir þó illa hvers vegna verndartollar eru á vörum sem ekki eru framleiddar á Íslandi. Eða hvers vegna íslensk framleiðsla hefur ekki hafist á vörum sem njóta nú þegar tollverndar. Líkast til er það vegna þess að tollar eru klunnalegt verkfæri sem getur aðeins hækkað verð, meðan hvatar til framleiðslu eru vandmeðfarnari nákvæmnistól.
Þá ber einnig að hafa í huga að frá því Ísland byggðist, hefur lykillinn að velsæld falist í viðskiptum við útlönd. Vissulega er Ísland og íslensk efnahagslögsaga gríðarlega rík af auðlindum. En þessar auðlindir eru hins vegar ekki mjög fjölbreyttar. Þess vegna hafa Íslendingar ávallt verið og munu líkast til ávallt verða, háðir því að flytja út eigin framleiðslu, sem gerir kleift að kaupa fjölbreyttari framleiðslu hvaðanæva að úr heiminum.
Virk samkeppni um að selja íslenska vöru út og erlenda vöru til Íslands ætti því að vera keppikefli íslenskra stjórnvalda, sem umhugað er um velsæld almennings.
Hræðsluáróður um að Ísland þurfi að vera sjálfbært um allar lífsins nauðsynjar, og að án tolla á innfluttan varning verði því markmiði stefnt í hættu, stenst ekki skoðun. Sér í lagi vegna þess að hversu óraunhæft slíkt markmið er. Til að taka slíkan áróður trúanlegan þarf því að horfa frekar valkvætt bæði á Íslandsöguna og meginkenningar hagfræðinnar.
Þegar horft er til þess að það er íslenskur almenningur sem á endanum fjármagnar tolla á matvöru, hlýtur að mega krefja stjórnvöld um útskýringar á því hvers vegna hefðbundnar hagfræðikenningar um hagkvæmni og virka samkeppni skuli ekki eiga við um matarinnkaup almennings.
Gegn betri vitund
Því miður er ástæðan fyrir því að matvælaverð er hærra á Íslandi en á meginlandi Evrópu, ekki aðeins sú að við búum á fámennri eyju á norðurhjara veraldar, heldur er skýringa einnig að leita hjá stjórnvöldum og þeirri meðvituðu ákvörðun að nýta ekki til fulls það augljósa verkfæri sem virk samkeppni er. Stjórnvöld ættu að vita betur.
Sjá grein á VB.is HÉR!
