19/09/2016 | Fréttir, Greining, Verslun
Samkvæmt samantekt Rannsóknaseturs verslunarinna mublera landsmenn hjá sér heimilin sem aldrei fyrr. Í ágúst síðastliðnum var velta í húsgagnasölu 36% meiri en í sama mánuði í fyrra. Síðastliðna sex mánuði hefur sala húsgagna verið að jafnaði um þriðjungi meiri en á sama tíma og í fyrra. Þó viðskipti með húsgögn hafi ekki náð sömu hæðum og var fyrir hrun hefur þessi tegund verslunar verulega rétt úr kútnum að undanförnu. Sala húsgagna var í ágúst síðastliðnum 66% meiri að magni til (á föstu verðlagi) en í ágúst 2010. Hins vegar þegar húsgagnasala er borin saman við ágúst 2007 sést að salan þá var 29% meiri en hún var í ágúst síðastliðnum. Ef fram heldur sem horfir verður húsgagnasala orðin meiri eftir ár en hún var fyrir hrun.
Aukinn ferðamannastraumur hefur jákvæð áhrif á sölu húsgagna. Þó vissulega séu erlendir ferðamenn ekki tíðir viðskiptavinir húsgagnaverslana þá krefst umbúnaður ferðaþjónustuaðila mikilla fjárfestinga. Reglulega þarf að endurnýja húsgögn og húsbúnað á hótelum, heimagististöðum og í gistihúsum. Húsgagnaverslanir njóta góðs af því.
Sala í stærsta vöruflokk smásöluverslunar, sem er matur og drykkjavörur, eykst áfram hratt. Í ágúst síðastliðnum var 8,4% meiri sala en í ágúst í fyrra, sem er álíka vöxtur og hefur verið undanfarna mánuði. Að öllu jöfnu eru ekki miklar sveiflur í veltu í flokki dagvöruverslana og því er þessi vöxtur nokkuð mikill þegar horft er yfir lengra tímabil.
Byggingavöruverslun blómstrar nú sem aldrei fyrr, og kemur sjálfsagt fæstum á óvart. Í síðasta mánuði var næstum 20% meiri velta en í sama mánuði í fyrra. Í þeim tölum er bæði sala vegna nýbygginga og endurnýjunar á húsnæði.
Heldur meiri sala var í raftækjum, tölvum og snjallsímum í ágúst síðastliðnum en 12 mánuðum áður. Í ágúst eru venjulega útsölur á raftækjum. Sú vörutegund sem mestar sveiflur urðu í, í þessum vöruflokki, voru tölvur. Líklega hefur upphaf skólaársins í ágúst, og endurnýjun á tölvum þess vegna, haft þar mest áhrif.
Litlar breytingar voru á veltu fata- og skóverslana í ágúst. Verðlag hefur þó lækkað töluvert í samanburði við ágúst í fyrra sem ræðst fyrst og fremst af afnámi 15% tolla á fatnað um síðustu áramót.
Verðlag hefur almennt lítið breyst í smásöluverslunum. Verð á dagvöru og áfengi hefur hækkað um 0,8% á síðustu tólf mánuðum, verð á fötum lækkaði á sama tímabili um 6,2% og verð á húsgögnum hækkaði um 2%.
Veltuvísitala eftir vöruflokkum
Velta í dagvöruverslun jókst um 8,4% á breytilegu verðlagi í ágúst miðað við sama mánuð í fyrra og jókst um 7,6% á föstu verðlagi. Leiðrétt fyrir vikudaga- og árstíðabundnum þáttum jókst velta dagvöruverslana í ágúst um 8,1% frá sama mánuði í fyrra. Verð á dagvöru hækkaði um 0,8% á síðastliðnum 12 mánuðum og var í ágúst 0,4% hærra en í mánuðinum á undan.
Sala áfengis jókst um 18,6% á breytilegu verðlagi í ágúst miðað við sama mánuð í fyrra og jókst um 17,7% á föstu verðlagi. Leiðrétt fyrir vikudaga- og árstíðabundnum þáttum jókst velta áfengisverslana í ágúst um 18% frá sama mánuði í fyrra. Verð á áfengi var 0,8% hærra í ágúst síðastliðnum og 0,1% hærra en í mánuðinum á undan.
Fataverslun jókst um 0,3% í ágúst miðað við sama mánuð í fyrra á breytilegu verðlagi og jókst um 6,9% á milli ára á föstu verðlagi. Verð á fötum var 6,2% lægra í ágúst síðastliðnum en í sama mánuði í fyrra.
Velta skóverslunar minnkaði um 0,8% í ágúst á breytilegu verðlagi og minnkaði um 4,8% á föstu verðlagi miðað við sama mánuð í fyrra. Leiðrétt fyrir árstíðabundnum þáttum minnkaði skósala um -4,9% frá sama mánuði í fyrra á föstu verðlagi. Verð á skóm hækkaði í ágúst um 4,2% frá ágúst í fyrra.
Velta húsgagnaverslana var 35,7% meiri í ágúst en í sama mánuð í fyrra á breytilegu verðlagi og jókst um 33,1% á föstu verðlagi. Velta sérverslana með rúm jókst um 33,5% frá því í fyrra á breytilegu verðlagi. Velta sérverslana með skrifstofuhúsgögn jókst um 7,2% á breytilegu verðlagi. Verð á húsgögnum hefur hækkað um 2% á síðustu 12 mánuðum.
Verslun með byggingavörur jókst í ágúst um 19,6% í ágúst á breytilegu verðlagi og jókst um 18,9% á föstu verðlagi. Verð á byggingavöru er 0,6% hærra en fyrir tólf mánuðum síðan.
Velta í sölu á tölvum jókst í ágúst um 9,4% á breytilegu verðlagi miðað við sama mánuð í fyrra og farsímasala jókst um 4,5%. Sala minni raftækja, svokallaðra brúnvara, dróst saman um 6,5% á breytilegu verðlagi en sala stærri raftækja, svokallaðra hvítvara, jókst um 6,2% á milli ára.
Nánari upplýsingar veitir Árni Sverrir Hafsteinsson arni@bifrost.is og í síma 868-4341.
Fréttatilkynning RSV.
14/09/2016 | Fréttir, Stjórnvöld, Verslun
Eftirlitsstofnun EFTA sendi frá sér neðangreinda fréttatilkynningu í dag. Þess ber að geta að þessi niðurstaða eftirlitsstofnunarinnar kemu
r í beinu framhaldi af niðurstöðu EFTA dómstólsins um innflutningsbann á hráu kjöti, en Samtök verslunar og þjónustu áttu frumkvæði að þeim málarekstri.
Fréttatilkynningin
Innri markaður: Innflutningstakmarkanir á Íslandi á vörum úr eggjum og mjólk brjóta í bága við EES – samninginn
Íslensk löggjöf um innflutning á vörum úr eggjum og mjólk frá öðrum EES-ríkjum er ekki í samræmi við EES-samninginn. Innflutningstakmarkanirnar geta valdið innflutningsaðilum erfiðleikum við að koma vörum sínum á markað. Þetta er niðurstaða rökstudds álits sem Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) sendi frá sér í dag.
Íslensk löggjöf felur í sér innflutningstakmarkanir á hráum eggjum og vörum úr þeim sem og ógerilsneyddri mjólk og mjólkurvörum. Innflytjendur verða samkvæmt gildandi lögum að sækja um leyfi og leggja fram margvísleg gögn til Matvælastofnunar. ESA telur að þessar kröfur stangist á við tilskipun 89/662/EBE um eftirlit með dýraheilbrigði.
Vörur úr eggjum og mjólk sem viðskipti eru með innan Evrópska efnahagsvæðisins lúta nákvæmum reglum um heilbrigðiseftirlit í framleiðsluríkinu. Eftirlit í viðtökuríki er hins vegar takmarkað við stikkprufur. Yfirgripsmikið regluverk ESB, sem er hluti af EES-samningnum, er sérstaklega hannað til að draga úr áhættu og minnka líkur á að sjúkdómsvaldar berist milli landa. Víðtækt kerfi varúðarráðstafana er við lýði ef hætta skapast á útbreiðslu sjúkdómsfaraldurs í EES-ríkjum.
Í dómi sínum í máli E-17/15 Ferskar kjötvörur ehf v. íslenska ríkið komst EFTA dómstóllinn að þeirri niðurstöðu að sambærilegar kröfur íslenska ríkisins varðandi innflutning á hráu kjöti stönguðust á við tilskipun 89/662/EBE. ESA telur hið sama gilda um innflutningstakmarkanir á vörum úr eggjum og mjólk.
ESA rekur einnig samningsbrotamál gegn Íslandi vegna innflutnings á hráu kjöti og sendi stofnunin íslenskum yfirvöldum rökstutt álit í október 2014. Þá hefur ESA einnig óskað eftir viðbrögðum íslenskra stjórnvalda í kjölfar niðurstöðu EFTA dómstólsins. Enn sem komið er hafa engar laga-eða reglubreytingar átt sér stað.
Rökstutt álit er annað skref í meðferð samningsbrotamáls. Hafi íslensk stjórnvöld ekki brugðist við innan tveggja mánaða getur ESA vísað málinu til EFTA-dómstólsins.
Til frekari upplýsinga er eftirfarandi hlekkur inn á heimasíðu ESA þar sem fjallað er um málið: http://www.eftasurv.int/press–publications/press-releases/internal-market/innri-markadur-innflutningstakmarkanir-a-islandi-a-vorum-ur-eggjum-og-mjolk-brjota-i-baga-vid-ees-samninginn
12/09/2016 | Fréttir, Greining, Verslun
Rannsóknasetur verslunarinnar og Kaupmannasamtök Íslands hafa gefið út Árbók verslunarinnar 2016 þar sem farið er yfir þróun og stöðu íslenskrar verslunar í tölum og texta. Þetta er níunda árið í röð sem Árbók verslunarinnar er gefin út. Að þessu sinni er sérstakur kafli helgaður verslun í Reykjavík, en auk þess er farið yfir umfang smásölumarkaðarins á síðasta ári og þróun hans á undanförnum árum.
Árbók verslunarinnar 2016
Árbók verslunarinnar er ætlað að veita þeim sem reka verslun nytsamlegar upplýsingar sem nýtast við stjórnun og ákvarðanatöku. Bókin nýtist einnig þeim sem stunda hagrannsóknir, stjórnvöldum og öðrum þeim sem þurfa á að halda upplýsingum um stöðu og þróun verslunar.
Í Árbók verslunarinnar 2016 kemur fram að:
• á árinu 2015 var heildarvelta smásöluverslunar án virðisaukaskatts tæpir 400 milljarðar króna samanborið við 376 milljarða árið áður. Vöxtur í veltu frá fyrra ári var því 5,8% og hefur ekki verið meiri á milli ára frá hruni.
• stærsti einstaki vöruflokkur smásöluverslunar 2015 var í flokknum „dagvara og stórmarkaðir“. Velta í þeim flokki nam um 208 milljörðum kr.
• ytri skilyrði verslunar hafa sjaldan verið betri. Kaupmáttur launa Íslendinga var í lok 2015 í sögulegu hámarki og hafði aukist um 8% á einu ári. Einkaneysla jókst um 5% á milli ára. Skuldir heimilanna dragast saman.
• fjöldi skráðra smásöluverslana í landinu voru 2.258 í lok ársins 2015, sem er nánast sami fjöldi og árið áður. Af þessum verslunum voru flestar í flokki fataverslana. Mest fjölgun var hins vegar í flokki netverslana, eða um 6%.
• hlutur verslunar í landsframleiðslu var 9,6% árið 2015 og hefur lítið breyst á milli ára. Framlag verslunar í landsframleiðslu er svipað og sjávarútvegs annars vegar og hefðbundins iðnaðar hins vegar.
• erlendir ferðamenn greiddu með greiðslukortum sínum fyrir vörur í íslenskum verslunum árið 2015 fyrir 22,7 milljarða kr. sem er um 6% af heildarveltu íslenskra smásöluverslana. Erlend kortavelta í verslunum jókst um 23% frá árinu áður. Mest keyptu ferðamennirnir í dagvöruverslunum.
• alls störfuðu 23.800 manns við verslun árið 2015 sem er um 13% af heildarvinnuafli landsins. Starfsmönnum í verslun fjölgaði um 600 frá árinu áður. Karlar sem störfuðu við verslun voru 2.700 fleiri en konur í greininni.
• áætlað er að velta innlendrar netverslunar árið 2015 hafi verið að lágmarki um 5 milljarðar króna og aukist um 27% frá árinu áður.
Í Árbók verslunarinnar er auk þessa ítarleg greining á ýmsum lýðfræðilegum þáttum eftir landssvæðum. Þar koma meðal annars fram breytingar á fjölda íbúa eftir landssvæðum,
aldursskiptinu og kyni.
05/09/2016 | Fréttir, Verslun
Á fundi norrænna systursamtaka SVÞ sem haldinn var í Finnlandi fyrir skömmu var m.a. fjallað um mögulegar afleiðingar úrsagnar Bretlands úr Evrópusambandinu fyrir verslun í Evrópu. EuroCommerce, Evrópusamtök verslunarinnar, hafa greint stöðuna eftir því sem unnt er en ljóst er að mikið óvissutímabil fer nú í hönd, þar sem ekki liggur enn fyrir hvernig Bretar hyggjast haga aðskilnaði sínum við Evrópusambandið. Það eina sem liggur ljóst fyrir er að þeir munu yfirgefa sambandið, eða eins og Theresa May, forsætisráðherra Bretlands hefur sagt „Brexit means Brexit“.
Búast má við að það taki um tvö ár að ganga frá aðskilnaðinum. Hvað gerist í kjölfarið er hins vegar að verulegu leyti óljóst.
Hvernig munu Bretar haga samskipum sínum við ESB? Munu þeir reyna að tengjast samningnum um Evrópska efnahagssvæðið, eins og Íslendingar og Norðmenn? Telja verður það ólíklega niðurstöðu. Mun líklegra er að þeir muni stefna að tvíhliða samningi við Evrópusambandið, líkt og Sviss hefur gert.
Búast má við að innfluttar vörur frá Bretlandi verði dýrari með frekari veikingu pundsins, sem flestir spá að verði. Það mun eðlilega hafa áhrif á eftirspurn eftir breskum vörum í Evrópu.
Það sem forsvarsmenn verslunarinnar í Evrópu hafa þó mestar áhyggjur af, er hin víðtækari afleiðing Brexit á viðskipti innan Evrópu. Margir óttast að sjónarmiðum verndarstefnu, þar sem tæknilegar viðskiptahindranir og mismunun einstakra aðildarríkja ESB gangvart erlendum fyrirtækjum, vaxi fiskur um hrygg. Nokkur slík dæmi hafa þegar komið upp, t.d. í Ungverjalandi og Póllandi. Það er því hið pólitíska landslag í Evrópu sem er aðaláhyggjuefnið, þar sem sjónarmiðum þjóðernisstefnu vex fiskur um hrygg. Samningaviðræður Bretlands og ESB munu fljótlega leiða í ljós hvor leiðin verður farin, leið frjálsra viðskipta eða leið verndarstefnu með tilheyrandi viðskiptahindrunum.
02/09/2016 | Fréttir, Greinar, Í fjölmiðlum, Verslun
Grein birt á Kjarnanum 1.9.2016 – Höfundur: Lárus M.K. Ólafsson, lögmaður SVÞ
Umræða um upprunamerkingu matvæla hefur verið áberandi að undanförnu m.a. í ljósi opinberrar umfjöllunar um búvörusamninga. Í þeirri umræðu hefur verið rætt um að gera ríkari kröfur um upprunamerkingu matvæla og sú krafa m.a. gerð að samþykkt búvörusamninga og tollasamnings við ESB um inn- og útflutning á matvælum grundvallist á innleiðingu á regluverki samningsins um Evrópska efnahagssvæðisins um upprunamerkingu matvæla. Þannig hafa einnig formenn Svínaræktarfélags Íslands og Félags kjúklingabænda nýlega ritað grein sem beint er að ákveðnum hagsmunasamtökum og framkvæmdastjóra þeirra vegna afstöðu þeirra hagsmunasamtaka gagnvart kröfu um upprunamerkingar.
Af þessari umræðu, hvort sem hún á sér stað í þingheim eða fjölmiðlum, má ráða að það sé einbeittur vilji innflytjenda og verslana að leyna uppruna matvæla fyrir neytendum. Hér eru óneitanlega á ferðinni digurbarkalegar yfirlýsingar um meintan vilja hagsmunaaðila um að brjóta gegn trausti viðskiptavina sinna. En er það virkilega svo að neytendur eigi ekki rétt á upplýsingum um uppruna matvæla?
Í starfsemi sem grundvallast á samkeppnislegum forsendum gera verslunareigendur sér fyllilega grein fyrir því að virk samkeppni leiðir til þess að upplýstur neytandi hefur val um við hvern hann verslar. Sé þjónusta eða upplýsingagjöf ekki að skapi neytenda þá velur hann að beina viðskiptum til samkeppnisaðila. Þannig virkar samkeppni í sinni einföldustu mynd en vissulega á samkeppni ekki við í öllum atvinnugreinum enda eru tilteknar greinar undanskildar þeim lögmálum, s.s. tiltekin innlend matvælaframleiðsla.
Verslunin hefur gert sér grein fyrir mikilvægi þess að veita neytendum upplýsingar um uppruna matvæla. Óhætt er að fullyrða að yfirgnæfandi meirihluti Íslendinga vill bæta upprunamerkingar matvæla og skiptir uppruni matvæla því miklu máli við ákvörðun um kaup. Í ljósi þessa tóku SVÞ höndum saman við Samtök atvinnulífsins, Samtök iðnaðarins, Samtök ferðaþjónustunnar, Bændasamtök Íslands og Neytendasamtökin, ásamt dyggri ráðgjöf frá Matvælastofnun, og gáfu út í febrúar 2015 ítarlegar leiðbeiningar til aðildarfyrirtækja sinna um upprunamerkingar matvæla. Þar eru á mjög svo upplýsandi hátt, bæði í rit- og myndmáli, settar fram ábendingar til framleiðenda, innflytjenda og veitingastaða um upprunamerkingar á þeim vörum sem eru í boði. Eins og fram kemur í inngangi þeirra leiðbeininga þurfa neytendur að fá vitneskju á umbúðum matvæla, eða með merkingum á sölustað og við fjarsölu, um upprunaland þeirrar vöru sem þeir kaupa.
Í umræddum leiðbeiningum er ekki eingöngu tekið tillit til þeirra reglna sem gilda hér á landi um upprunamerkingar heldur er þar gengið enn lengra og settar fram tillögur um merkingar á þeim sviðum þar sem reglur um upprunamerkingar hafa enn ekki tekið gildi. Því má með sanni segja að íslensk verslun hefur axlað ábyrgð á skyldu um upprunamerkingar og í þeirri vegferð tekið á sig skyldur umfram lagaskyldu.
Hagsmunir neytenda verða ávallt að vera í forgangi þannig að þeir geti tekið upplýstar ákvarðanir um vörukaup og er upprunamerking þar lykilatriði. SVÞ benda á að verslun hefur, og mun ávallt, axlað sína ábyrgð varðandi upplýsingar til neytenda og því er bæði réttlátt og sanngjörn krafa að innlendir matvælaframleiðendur, þ.m.t. svína- og kjúklingaframleiðendur, opni dyrnar hjá sér varðandi aðbúnað og framleiðsluferli í sinni starfsemi til að upplýsa neytendur um sína starfsemi.
Höfundur er lögmaður hjá Samtökum verslunar og þjónustu.
Slóð inn á Kjarnann
18/08/2016 | Fréttir, Greining, Verslun
Samkvæmt tilkynningu frá Rannsóknasetri verslunarinnar nam erlend greiðslukortavelta í júlí síðastliðnum 31,4 milljörðum króna samanborið við 24 milljarða í sama mánuði 2015. Um er að ræða ríflega 31% aukningu milli ára. Kortavelta erlendra ferðamanna í júlí er sú mesta í einum mánuði frá upphafi en fyrra met var sett í júní síðastliðnum þegar erlendir ferðamenn greiddu vörur og þjónustu fyrir um 26 milljarða króna með kortum sínum.
Líkt og undanfarna mánuði var vöxtur í öllum útgjaldaliðum. Myndarlegur vöxtur var í dagvöruverslun í júlí en ferðamenn greiddu 1.357 milljónir til dagvöruverslana í mánuðinum eða 45,6% meira en í júlí í fyrra. Ef litið er á erlenda greiðslukortaveltu til verslunar í heild þá var hún rúmir 4,7 milljarðar í júní, 25% meiri en í júlí 2015.
Velta í ferðaþjónustu sem býður skipulegar ferðir innanlands eykst stöðugt og var 43% meiri í júlí síðastliðnum en í sama mánuði í fyrra. Er þar um að ræða ferðaþjónustu á borð við hvalaskoðun, gönguferðir, rútuferðir, hálendisferðir o.s.frv.
Enn er mikill vöxtur í farþegaflutningum með flugi en erlend kortavelta í þeim flokki jókst um 61,1% frá júlí 2015 og var rúmir þrír milljarðar í júlí síðastliðnum. Vöxtur í kortaveltu vegna kaupa erlendra ferðamanna á flugferðum nú er þó nokkuð minni en undanfarna átta mánuði en flugferðir eru jafnan keyptar nokkuð fram í tímann og nú líður senn að enda háannatíma ferðaþjónustu.
Eins og áður sagði jókst kortavelta erlendra ferðamanna í öllum flokkum í júlí en sem dæmi greiddu erlendir ferðamenn 30,8% meira fyrir gistiþjónustu samanborið við sama mánuð í fyrra, alls 6,2 milljarða, 29,5% meira á veitingastöðum eða 3,5 milljarða og 2,8 milljarða fyrir bílaleigubíla, 36% meira en í júlí 2015. Þá má nefna að menningartengd ferðaþjónusta jókst um 39% í mánuðinum miðað við júlí í fyrra.
Í júlí komu um 236 þúsund ferðamenn til landsins um Leifsstöð samkvæmt talningu Ferðamálastofu, 30,6% fleiri en í sama mánuði í fyrra.
Kortavelta eftir þjóðernum
Ef miðað er við fjölda erlendra ferðamanna um Keflavíkurflugvöll greiddi hver þeirra að jafnaði með greiðslukorti sínu fyrir 133 þús. kr. í júní, eða um 4% minna en í maí. Það er álíka upphæð og í sama mánuði í fyrra.
Líkt og síðustu mánuði keyptu ferðamenn frá Sviss að jafnaði fyrir hæstar fjárhæðir með greiðslukortum sínum eða 191 þús. kr. á hvern ferðamann. Norðmenn eru í öðru sæti með 176 þús. kr. á hvern ferðamann. Rússar koma þar næst með 157 þús. kr. Athygli vekur að meðaleyðsla ferðamanna frá öðrum löndum er 172 þús. kr. á hvern ferðamann.
Velta eftir þjóðernum ræðst meðal annars af því hversu löng dvölin hér á landi er og hvort greitt hafi verið fyrir ferðina áður en komið er til landsins auk þess sem mismunandi er í hve miklum mæli ferðamenn greiða með greiðslukortum. Þá þarf að hafa í huga að tölur um fjölda ferðamanna um Keflavíkurflugvöll ná ekki til allra þeirra sem koma til landsins.
Í því talnaefni sem Rannsóknasetur verslunarinnar hefur yfir að ráða er nánar hægt að greina kortaveltu erlendra ferðamanna eftir útgjaldaliðum og þjóðerni.
Um kortaveltu ferðamanna
Rannsóknasetur verslunarinnar birtir mánaðarlega tölur um greiðslukortaveltu ferðamanna sundurliðaða eftir útgjaldaliðum og útgáfulandi korta. Gögnunum er enn fremur skipt eftir því hvort um er að ræða erlend eða innlend greiðslukort. Gögnin innihalda færslur bæði debet- og kreditkorta. Birtar eru upphæðir í íslenskum krónum ásamt hlutfallsbreytingum frá fyrri mánuði og sama mánuði fyrra árs.
Gögnin eru fengin frá innlendum færsluhirðingaraðilum, sundurliðuð eftir svonefndum MCC kóðum. MCC kóðarnir eru aftur greindir í flokka eftir því hvernig þeir eru taldir tengjast mismunandi greinum ferðaþjónustu. Gögnin lýsa kortaveltu eftir kauptímabilum (almanaksmánuðum) en ekki eftir uppgjörstímabilum.
Nánari upplýsingar veitir Árni Sverrir Hafsteinsson, arni@bifrost.is eða í síma 868-4341.
www.rsv.is
