04/11/2023 | Bílgreinasambandið, Fréttir, Greinar, Í fjölmiðlum, Stjórnvöld, Umhverfismál
Heimsmet í hættu.
Stjórnvöld virðast ekki vita í hvorn fótinn þau eiga að stíga þegar kemur að aðgerðum í loftslagsmálum. Glundroði ríkir.
Stjórnvöld hafa undirgengist alþjóðlegar skuldbindingar um samdrátt losunar á beinni ábyrgð Íslands sem nemur um 29% árið 2030 miðað við stöðuna árið 2005. Þau hafa sett sér enn metnaðarfyllri markmið í samvinnu við Evrópusambandið og Noreg um 55% samdrátt sama ár og stefna að heimsmeti með því að Ísland verði fyrsta jarðefnaeldsneytislausa land heims árið 2040. Ef illa tekst til blasa við allt að 10 milljarða kr. ríkisútgjöld á ári vegna kaupa á losunarheimildum eða innflutningur á rándýrum íblöndunarefnum sem margfalda gjaldeyrisútstreymi.
Árið 2022 átti 33% af losun koltvísýrings á beinni ábyrgð Íslands uppruna sinn að rekja til vegasamgangna. Í þeim flokki hefur losun aukist með auknum efnahagsumsvifum. Í vegasamgöngum liggja þó mestu tækifærin til losunarsamdráttar þar sem nýting hreinorkutækni er þar lengst komin. Til að ná settum markmiðum hafa stjórnvöld m.a. ráðist í aðgerðir sem eiga að hraða orkuskiptum í vegasamgöngum.
Aðgerðir hafa skilað árangri.
Frá því skattívilnanir litu fyrst dagsins ljós árið 2012 hefur hlutdeild hreinorkuökutækja í árlegum nýskráningum vaxið og nemur það sem af er líðandi ári ríflega 40%. Ökutækjafloti Íslendinga er hins vegar stór en við lok árs 2022 voru hér 278.528 ökutæki í umferð. Við búum í stóru landi undir skilyrðum vaxandi efnahagsumsvifa. Umsvif iðnaðar og ferðaþjónustu hafa m.a. leitt til gríðarlegrar fólksfjölgunar.
Þrátt fyrir ágætan árangur erum við enn langt frá fullum orkuskiptum. Hreinorkuökutæki voru aðeins 18.054 í lok árs 2022 eða 6,5% af heildarfjöldanum. Því er ljóst að það þarf að gera enn betur. Búast má við að ökutækjaflotinn í landinu nemi 328 þúsund ökutækjum árið 2030 og hreinorkubílar verði aðeins um 104 þúsund talsins eða 32%. Líklegt er að losun frá vegasamgöngum nemi þá 893 þúsund tCO2íg (koltvísýringsígildi) og verði í raun 15% meiri en árið 2005 en ekki 55% minni.
Á stuttum tíma hafa stjórnvöld gripið til eftirfarandi aðgerða:
- Tekið hefur verið upp lágmarksvörugjald á hreinorkubíla og sparneytna bíla og þar með hefur dregið úr verðmun slíkra bíla og eyðslufrekra bíla.
- Fjárhæð virðisaukaskattsívilnunar hreinorkuökutækja hefur lækkað og verður hún alfarið lögð af um næstu áramót.
- Lágmarks bifreiðagjald var tvöfaldað um síðustu áramót og losunarmörk gjaldtökunnar hækkuð og því hefur dregið hlutfallslega úr mun á rekstrarkostnaði hreinorkubifreiða og eyðslugrannra bifreiða annars vegar og eyðslufrekra jarðefnaeldsneytisbifreiða hins vegar.
- Sérstakt úrvinnslugjald er lagt á drifrafhlöður á hreinorkuökutækja við nýskráningu.
- Tilkynnt hefur verið um upptöku notkunargjalds m.a. á hreinorkubíla þannig að dragi úr mun á rekstrarkostnaði þeirra og jarðefnaeldsneytisbíla.
- Tilkynnt hefur verið að til standi að gera frekari breytingar á skattlagningu eldsneytis sem gætu lækkað útsöluverð jarðefnaeldsneytis með þeim afleiðingum að dragi enn frekar úr mun á rekstrarkostnaði hreinorkubíla og jarðefnaeldsneytisbíla.
Stefnubreyting?
Samkvæmt umfjöllun í frumvarpi til fjárlaga 2024 mun ný gerð stuðnings vegna kaupa á hreinorkubílum taka gildi um næstu áramót. Orkusjóður mun úthluta fjárstyrkjum. Samhliða er ætlunin að draga umfang stuðningsins saman um sem nemur meira en 35% á nafnverði milli áranna 2023 og 2024 ef miðað er við umfang ívilnunar í virðisaukaskattskerfinu sem mun falla niður. Útfærsla nýja stuðningsins liggur enn ekki fyrir en ljóst er að fjármála- og efnahagsráðherra fellir breytinguna í flokk aðhaldsaðgerða sem ætlað er að vinna gegn verðbólgu.
Tvístígandi stjórnvöld hafa misst móðinn og hafa þau áhyggjur af dvínandi skatttekjum af ökutækjum og eldsneyti. Staðan hefur hins vegar verið fyrirséð allt frá þeim tíma þegar ákveðið var að beita efnahagslegum hvötum skattkerfisins til að vinna að orkuskipta- og loftslagsmarkmiðum. Hinar nýtilkomnu áhyggjur ríkisstjórnarinnar hafa leitt hana inn á ranga braut viðbragða sem draga úr virkni eigin aðgerða og hægja hraða orkuskipta. Fyrir vikið mun Ísland fjarlægjast sett markmið.
Einstaklingar og fyrirtæki eru um þessar mundir að velta fyrir sér hvernig sé skynsamlegt að haga sér við fjárfestingu í ökutækjum á næsta og þar næsta ári. Hvaða bíla geta söluaðilar boðið upp á? Hvað munu bílar kosta? Hvað mun kosta að reka bíla? Er e.t.v. skynsamlegra að fjárfesta í bíl sem gengur fyrir jarðefnaeldsneyti þar til framtíðin verður skýrari? Þetta eru stórar spurningar en svörin fá í þeirri óvissu sem nú er uppi. Undirbúningur fjárlaga hefst að jafnaði að vori og því hlýtur að vera unnt að gera þá kröfu að stjórnvöld skipuleggi sig, vandi undirbúning og kynningu, svo fyrirsjáanleiki verði tryggður.
Einfalt að snúa blaðinu við.
Stjórnvöld geta með einföldum hætti snúið við blaðinu og stutt við eigin markmið í loftslagsmálum næstu fimm árin með eftirfarandi aðgerðum og það án aukinna útgjalda á heildina litið.
- Fellt niður lágmarksvörugjald af hreinorkubílum sem lagt var á um áramót en í staðinn lækkað losunarviðmið og gjaldþyngd vörugjalds af bílum sem ganga að hluta eða öllu leiti fyrir jarðefnaeldsneyti.
- Aukið fjárhagslegt umfang stuðnings í gegnum Orkusjóð vegna kaupa á hreinorkubílum á árunum 2024 og 2025 en dregið á móti úr umfanginu sem aukningunni nemur árin 2027 og 2028.
- Innleitt aðgerðir til hröðunar orkuskipta í vegasamgöngum sem vinnuhópur Samtaka atvinnulífsins, Samtaka verslunar og þjónustu, Bílgreinasambandsins og Samtaka ferðaþjónustunnar skilaði umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra í júní síðastliðnum í tengslum við loftslagsvegvísa atvinnulífsins.
- Frestað upptöku notkunargjalds á hreinorkubíla a.m.k. til ársins 2025. Þar með gefst betri tími til undirbúnings og upptöku gjaldanna á alla ökutækjaflokka eftir vandlega greiningu og tímanlega kynningu fyrir almenningi og fyrirtæki.
Orkuskiptin eru eitt stærsta og mikilvægasta verkefni síðari tíma og þau er mikilvægt að taka föstum tökum. Glundroði getur reynst sandur í vél þeirra. Öllu skiptir að undirbúningur og framkvæmd aðgerða helgist af jafn miklum metnaði og markmiðin sem að er stefnt. Þær séu í samhengi, fyrirsjáanlegar, hagkvæmar, samvirkar og mælanlegar.
Höfundar: Jón Ólafur Halldórsson, formaður SVÞ – Samtaka verslunar og þjónustu og Egill Jóhannsson, stjórnarmaður í Bílgreinasambandinu og SVÞ.
__________________________________________________________________
Sjá grein í Morgunblaðinu hér fyrir neðan:
30/10/2023 | Bílgreinasambandið, Fréttir, Í fjölmiðlum, Umhverfismál
Tekjuöflun stjórnvalda af bílum vinnur beinlínis gegn markmiðum sömu stjórnvalda um orkuskiptin og samdrátt í losun koltvísýrings segir Egill Jóhannsson, forstjóri Brimborgar, og stjórnarmaður SVÞ – Samtaka verslunar og þjónustu í nýjasta hlaðvarpi Markaðarins á Eyjunni.
Egill segir meðal annars;
„Það er svo áhugavert að stefnumótun stjórnvalda er skýr. Þau eru með lögbundin markmið um að draga úr losun í samgöngum. Þetta er alþjóðleg skuldbinding og Guðlaugur Þór var að borga 350 milljónir í losunarheimildir vegna þess að við uppfylltum ekki skilyrðin. Ofan á þetta bætist markmið um 55 prósent lækkun losunar frá 2005 í stjórnarsáttmála og í samvinnu við Evrópusambandið og Noreg.
Stefnumótunin er skýr en framkvæmdin er eitthvað skrítin. Það er þessi barátta milli tekjuöflunar ríkissjóðs og orkuskipta. Tekjuöflunin vinnur þvert gegn markmiðum orkuskiptanna,“ segir Egill.
„Þetta er sama ríkisstjórnin og þetta er alveg óskiljanlegt. Skilaboðin til bílgreinarinnar og kaupenda eru mjög misvísandi og fólk verður óneitanlega tvístígandi. Nú er að falla niður ívilnun upp á 1.320 þúsund um áramótin en á móti kemur kílómetragjaldið. Fólk veit ekki alveg hvað það á að gera. Það situr við eldhúsborðið og reynir að setja þetta upp í excel en það er ekki hægt að setja upp í excel þegar það vantar allar forsendur.
Við erum með stóráætlunina sem er að 2030 stefna stjórnvöld á að minnka losun koltvísýrings um 55 prósent miðað við árið 2005. Við vorum að losa 3,1 milljón tonna árið 2005 fyrir Ísland í heild, það sem er á beinni ábyrgð Íslands. Þá er ég ekki að tala um flugið og álverin sem eru í sérkerfi. Þetta eru þrjú kerfi og við erum með landnotkunina í þriðja kerfinu.“
Egill segir að á síðasta ári hafi bílar verið með 33 prósent af losuninni en stærsti hlutinn af losuninni er einmitt frá vegasamgöngum Þar af leiðandi liggi mestu tækifærin þar. Þarna sé líka auðveldast að sækja tækifærin vegna þess að tæknin er komin og síðan er búið að vera ívilnanakerfi til að hjálpa. Miklu fleiri aðgerðir þurfi samt..
„Ég fór fyrir vinnuhóp hjá Samtökum atvinnulífsins sem var að vinna með umhverfis- og loftslagsráðherra í því sem kallað er Loftslagsvegvísar atvinnulífsins. Hver atvinnugrein var tekin fyrir og við vorum að vinna með vegasamgöngur.
Við skiluðum af okkur í júlí til umhverfisráðherra 82 blaðsíðna skýrslu þar sem við greindum vegasamgöngur alveg í döðlur; hvað þær eru að losa, hvað það er mikið af bílum í landinu, hvað keyra þeir mikið, hvað brenna þeir miklu af eldsneyti, hvað nota þeir mikla raforku núna og hvað árið 2030, og fórum í gegnum þetta allt.
Ef við heimfærum stóra markmiðið á vegasamgöngur þá er þetta 55 prósent. Við losuðum 775 þúsund tonn árið 2005. Árið 2022 losuðum við 860 þúsund tonn þannig að þetta var upp einhver 11-12 prósent. Svo reiknuðum við okkur niður með tvær sviðsmyndir til ársins 2030. Þá þurfum við að vera niður um 55 prósent, eða niður í 350 þúsund tonn.
Í sviðsmynd eitt, sem við teljum vera raunhæfari sviðsmyndina, verður losunin 2030 12-15 prósentum meiri en árið 2005 en ekki 55 prósent minni.“
SMELLTU HÉR fyrir nánari upplýsingar og hlusta á þáttinn.
Mynd frá DV.is
25/10/2023 | Fréttir, Í fjölmiðlum
Viðskiptablað Morgunblaðsins birtir í dag niðurstöðu frá Gallup könnun um viðhorf atvinnurekenda og launþegar til launabreytinga. Þar kemur m.a. fram að meirihluti almennings telur lítið eða ekkert svigrúm vera til launahækkana hjá sínum vinnuveitanda.
Þá telur yfirgnæfandi meirihluti aðildarfyrirtækja Samtaka atvinnulífsins (SA), eða yfir 80 prósent, lítið eða ekkert svigrúm vera til launahækkana. Þetta kemur fram í könnun sem framkvæmd var af Gallup fyrir SA en niðurstöðurnar voru birtar á dögunum. Þá kemur fram að mikil samstaða sé milli almennings og atvinnulífs um hvað eigi að leggja áherslu á í komandi kjarasamningum. Yfirgnæfandi meirihluti aðildarfyrirtækja SA og almennings nefndi samninga sem stuðli að lækkun vaxta og verðbólgu og samninga sem varðveiti kaupmátt og tryggi störf.
Sjá grein inná Viðskiptablaði Morgunblaðsins HÉR!
19/10/2023 | Fréttir, Innra starf, Viðburðir
SA – Samtök atvinnulífsins heldur sinn árlega ársfund í Borgarleikhúsinu 19.október kl. 15:00
Bein útsending og upptaka má finna hér fyrir neðan.
Ársfundur atvinnulífsins 2023 from Samtök atvinnulífsins on Vimeo.
17/10/2023 | Bílgreinasambandið, Fréttir, Í fjölmiðlum, Stjórnvöld, Umhverfismál
TÚRISTI.is fjallar í dag um harða gagnrýni SVÞ og Bílgreinasambandsins [BGS] á stefnu stjórnvalda við skattlagningu á rafbílum og öðrum vistvænum ökutækjum.
Þar segir m.a.;
- Íslensk stjórnvöld hafa ekki sýnt hvernig þau ætla að ná markmiðum um græna framtíð og orkuskipti, þrátt fyrir að hafa kynnt stefnur.
- Ákvarðanir um aukna gjaldtöku á vistvænum bílum, s.s. rafbílum, samræmast ekki yfirlýstu stefnunni og hafa haft hamlandi áhrif.
- Vitnað er í Egill Jóhannsson, forstjóri Brimborgar,sem leggur áherslu á óvissu og skort á fyrirsjáanleika í áætlunum um kílómetragjald á rafbíla.
- Samtök verslunar og þjónustu (SVÞ) og Bílgreinasambandið (BGS) styðja við innheimtu kílómetragjalds af hreinorku- og tengiltvinnbílum, en eru óánægð með útfærslu og álagningar. SVÞ og BGS telja samkvæmt þessu að 6 króna gjald á hvern ekinn kílómetra, eins og stefnt er að því að leggja á eigendur rafbíla frá áramótum, sé of hátt.
- Fráhvarf frá orkuskiptastefnunni hefur skapað óvissu fyrir neytendur og fyrirtæki sem fjárfesta í umhverfisvænari ökutækjum.
Samtökin segja fyrirvara við innleiðingu nýs kerfis alltof stuttan og í andstöðu við stöðugt ákall um fyrirsjáanleika.
Niðurstaðan er þessi:
„Aðgerðir stjórnvalda eru því í andstöðu við hröðun orkuskipta sem veldur ringulreið og óvissu meðal neytenda og hinna fjölmörgu aðila sem starfa á markaðnum við að gera orkuskiptin möguleg hvort sem er við innflutning og sölu hreinorkuökutækja, rekstur almenningssamgangna, sölu og uppsetningu búnaðar fyrir innviði, framleiðslu og dreifingu á orku og svo mætti lengi telja.“
Spurningin er: „Erum við að reyna að vera græn eða bara að fylla ríkissjóð?“
SJÁ FRÉTT INNÁ TURISTI.IS
13/10/2023 | Fréttir
Samtök atvinnulífsins (SA) birtir í dag eftirtalda tilkynningu varðandi fyrirhugað Kvennaverkfall 24.október n.k.
Boðað hefur verið til heils dags kvennaverkfalls á kvennafrídaginn þann 24. október nk. Á fjórða tug samtaka launafólks og kvennasamtaka standa að verkfallinu og hvetja konur og kvár til að leggja niður launuð og ólaunuð störf þennan dag. Meginkröfurnar snúa að því að kynbundnu ofbeldi verði útrýmt og að mat á virði kvennastarfa verði endurskoðað.
Samtök atvinnulífsins styðja baráttu gegn mismunun og ofbeldi. Atvinnulífið ber ótvíræðan hag af því að allt starfsfólk fái notið eigin verðleika og hafi jöfn tækifæri til launa, starfa og starfsþróunar óháð kynferði.
Samhliða stuðningi við málefnið minna SA á að mikilvægt er að gætt sé meðalhófs við mótmælin enda geta þau raskað starfsemi fyrirtækja og stofnana. Kvennafrídagsins hefur áður verið minnst með þeim hætti að konur hafa lagt niður launuð störf hluta úr degi, en nú á að ganga mun lengra.
SA leggja því áherslu á að konur og kvár, sem hyggjast taka þátt í kvennafríi 24. október, óski með góðum fyrirvara eftir samtali við sinn atvinnurekanda um með hvaða hætti best er að koma við fjarvistum þennan dag. Engin skylda hvílir á atvinnurekendum að greiða laun í fjarvistum sem þessum.
Hafa þarf í huga að heils dags verkfall, boðað af stéttarfélögum launafólks, getur varðað við ákvæði vinnulöggjafarinnar. Þótt stéttarfélögin boði mótmælin sem verkfall þá stendur ekki til að greiða félagsfólki bætur úr verkfallssjóðum félaganna.
SJÁ FRÉTT INNÁ SA.IS
